Το Γράμμα της Λένας

Το παρακάτω γράμμα έφτασε την πρώτη μέρα του 2012, λίγες ώρες μετά την αλλαγή του χρόνου. Το έγραψε η Λένα Κορκόβελου. Με τη Λένα έχουμε συναντηθεί μοναχά δύο φορές, κι αυτές χάρη σε έναν κοινό μας φίλο. Στην πορεία χαθήκαμε και είχα να μάθω νέα της πολύ καιρό πριν εκδοθεί το βιβλίο μου και έτσι "ανταμώσαμε" ξανά μετά από αυτό το γράμμα.
Το συγκεκριμένο γράμμα (που φέρει τον τίτλο "Το γράμμα μιας "Λουκίας" που πίστευε στη Νοέλα") είναι ότι πιο όμορφο, συγκινητικό και ελπιδοφόρο έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια. Ό,τι και να γράψω για τα λόγια της Λένας θα είναι πραγματικά λίγα μπροστά σε αυτά που μου έγραψε εκείνη. Κι επειδή το γράμμα αυτό είναι τόσο ιδιαίτερο αλλά και μεγάλο σε έκταση, το δημοσιεύω ξεχωριστά από τα υπόλοιπα γράμματα, τις εντυπώσεις και τις κριτικές. Δημοσιεύεται επίσης κάτω από τη δική της άδεια.
Ευχαριστώ πολύ τη Λένα για το τόσο ξεχωριστό της γράμμα και της εύχομαι ό,τι καλύτερο, όπου κι αν βρίσκεται.

Γ.Χ.





''Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας,
Γεννιούνται, θρέφονται με αίμα...
Όπως τα πεύκα παίρνουν τη μορφή του αγέρα
Κι ο αγέρας έφυγε, δεν είναι εκεί,
Έτσι και τα λόγια παίρνουν τη μορφή του ανθρώπου
Κι ο άνθρωπος έφυγε, δεν είναι εκεί...''


Στη Νοέλα σου, έναν τόπο αθωότητας, ο μαύρος εχθρός είναι ο χρόνος. Οι κάτοικοί της, ''παιδιάστικοι'' και αθώοι όπως φαίνονται, έχουν κατά βάθος πλήρη επίγνωση της θνητότητας -επίγνωση της κατάρας της φθοράς, και κυρίως της λησμονιάς που επιφέρει ο χρόνος, της χειρότερης, γιατί αυτή και μόνο αυτή είναι ο αληθινός θάνατος.
Ο χρόνος γκρεμίζει κάστρα, σαν να είναι πύργοι από τραπουλόχαρτα που τα φύσηξε ο άνεμος. Υλικά αγαθά, νεότητα, δύναμη, γίνονται στάχτη μ' ένα του νεύμα. Όλα εκείνα τα οποία οι θνητοί νομίζουν πως μπορούν να κατέχουν. Όλα εκείνα απ' τα οποία γατζώνονται απεγνωσμένα, προσπαθώντας πάση θυσία να τα περισώσουν από το ανελέητο πέρασμά του, αγνωόντας την αληθινή απώλεια - αυτή της αθωότητας (που δεν έχει καμία σχέση με την αφέλεια, με την οποία συγχέεται τόσο συχνά), την απώλεια της ίδιας της ανθρώπινης καρδιάς τους. Ψάχνοντας στη λάσπη για χρυσάφι, ξεχνούν να κοιτάξουν τα αστέρια από πάνω τους. Μέχρι που είναι πια πολύ αργά, και το μαγικό ξόρκι που ξεκλειδώνει την πύλη για τον κόσμο στην άλλη μεριά του καθρέφτη, έχει λησμονηθεί για πάντα.

Στον κόσμο που το μαγικό ξόρκι της πύλης του τραγούδησες εσύ, το μόνο που κατάφερε ποτέ να νικήσει το χρόνο, είναι, φυσικά, ένα τραγούδι. Στο τέλος μόνο τα τραγούδια παραμένουν. Σε πείσμα όλων. Και τα έπη είναι τραγούδια. Οι ιστορίες είναι τραγούδια, οι λέξεις μας είναι τραγούδια. Ότι ομορφότερο υπάρχει στην ψυχή ενός ποιητή, που είναι ταυτόχρονα δέκτης και αντέννα, που φοράει στέμμα και ταυτόχρονα κουβαλά σταυρό, μένει για πάντα ζωντανό, άφθαρτο, γιατί οι λέξεις δε χάνονται, αλλά μπορούν και ταξιδεύουν αιώνια μέσα στο χρόνο.
Οι λέξεις είναι σκέψη. Είναι μνήμη. Είναι το αντίδοτο στη φθορά και τη λησμονιά, γιατί μπορούν να γίνουν κιβωτοί ονείρων. Κι έτσι οι ιστορίες, τα τραγούδια. τα παραμύθια, η ποίηση, γίνονται όπλα τόσο ισχυρά όσο κι ένα βέλος, ή ένα σπαθί.

Το να γράψεις μια ιστορία, όπως και κάθε ειλικρινής κατάθεση ψυχής, είναι κι αυτό μια μάχη, σαν αυτές που μας μεγάλωσαν στις σελίδες των επικών μυθιστορημάτων, μια μάχη που απαιτεί μεγάλο θάρρος, συχνά μεγαλύτερο απ' αυτό που χρειάζεται για να...ορμήσεις να μαυρίσεις το μάτι του εχθρού . Κατά τη διάρκειά της συναντάς άφθονα ανήμερα τέρατα. Κόβεις το κεφάλι τους και φυτρώνει στη θέση τους άλλο. Κύκλωπες και συμπληγάδες που κάνουν τα πάντα για να μη βρει το μήνυμά σου ποτέ παραλήπτη. Για να μην κατορθώσεις ποτέ να νικήσεις το χρόνο και να καταφέρεις αυτό που εννοεί ο Whitman όταν γράφει: ''and the count of the scores of hundreds of years between us...avails not -distance avails not, and place avails not.''
Για μερικούς από μας υπάρχουν κόσμοι πέρα απ' το χρόνο, πέρα απ' το θάνατο. Που οι τροχιές τους αγγίζονται μέσα απ' τα παραμύθια, τις νότες, που η ουσία τους είναι αυτό που υπάρχει από πολύ πριν μπεις στους κύκλους της ''πραγματικότητας'' όπου ''δεν έχουν εξημερωθεί τα τέρατα'' , αυτό που καμιά φορά καταφέρνει να επιζήσει, παρά την κάθοδό μας εδώ, σ' αυτό τον κόσμο. Αυτό που παλεύουν να διατηρήσουν οι ήρωές σου, κι εσύ, ο συγγραφέας τους, με τις δικές σου λέξεις και το δικό σου τραγούδι.

Το όνομά μου είναι Λένα Κορκόβελου. Ίσως με θυμάσαι. Οι δρόμοι μας διασταυρώθηκαν για λίγο και προλάβαμε να πούμε πως κι οι δυο μας γράφαμε ιστορίες. Ανακάλυψα το βιβλίο σου τυχαία, μέσω του typologos, ενός ιστοτόπου που ασχολείται με την τέχνη και τη λογοτεχνία ειδικότερα -μια δημοσιογράφος έκανε παρουσίασή του μέσα στο Δεκέμβρη. Μου φάνηκε ενδιαφέρον, εντελώς ασυνήθιστο. Άλλωστε, έψαχνα βιβλία για ένα κοριτσάκι της δευτέρας δημοτικού που βοηθάω αυτό τον καιρό με τα μαθήματά του.''Γκούγκλαρα'' το όνομα του συγγραφέα. Και...ήσουν εσύ, ο Γιώργος που είχα συναντήσει, και πριν λίγες μέρες αγόρασα το βιβλίο σου και το διάβασα. Έτσι τώρα συμβαίνει το εξής παράδοξο. Δε με γνωρίζεις, εγώ όμως σε γνωρίζω. Όχι στ' αλήθεια, αλλά ταυτόχρονα ίσως περισσότερο από όσο θα είχα μπορέσει ''στ' αλήθεια'', κατά κάποιον τρόπο -ένας άνθρωπος βάζει σκοπό της ζωής του να ζωγραφίσει τον κόσμο, λέει ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Χρόνια ολόκληρα γεμίζει μια επιφάνεια με εικόνες που αναπαριστούν επαρχίες, βασίλεια, βουνά, άστρα, άλογα, ανθρώπους, και λίγο πριν πεθάνει ανακαλύπτει πως αυτός ο υπομονετικός λαβύρινθος των εικόνων δεν ήταν τίποτα άλλο παρά... η αυτοπροσωπογραφία του.

Χάρηκα αφάνταστα που κάπου, κάποια στιγμή συναντήθηκα με τον άνθρωπο που έγραψε ένα βιβλίο σαν αυτό που έχω στη βιβλιοθήκη μου τώρα, κι ας μην(;)είμαι παιδί -δυστυχώς τα παιδιά της καινούργιας γενιάς, σαν τη μαθήτριά μου, προτιμούν να διαβάζουν κατασκευάσματα ( αρνούμαι να τα αποκαλέσω βιβλία) με ήρωες-ανδρείκελα του καταναλωτισμού, σαν την Πάττυ και τη Μπάρμπι . Χαίρομαι αφάνταστα που βρήκε το δρόμο για το τυπογραφείο μετά από τόση απογοήτευση και μάχες με..κύκλωπες, σαν αυτούς που ανέφερα παραπάνω, μια τέτοια αυτοπροσωπογραφία. Τη χρειαζόμουν αυτή την ιστορία, αυτές τις γιορτές που ήταν οι χειρότερες της ζωής μου. Που δεν μπορούσα πια να πιστέψω στα όνειρα, σαν το Λουκά σου. Είχα σταματήσει να γράφω. Αισθανόμουν σαν νεκρό γράμμα. Δεν ξέρω αν γνωρίζεις τι είναι ένα νεκρό γράμμα. Είναι αυτό που το μήνυμα που περιέχει δεν έφτασε ποτέ στον παραλήπτη του. Που δεν ανοίχτηκε και δε διαβάστηκε ποτέ, ή ο παραλήπτης του το έστειλε πίσω στον αποστολέα, δίχως απάντηση. Μόνο που ο αποστολέας είχε μετακομίσει ή πεθάνει στο μεταξύ. Κι έτσι τελικά το γράμμα στοιβάζεται στο ταχυδρομείο και καταστρέφεται, μαζί με όλα τα άλλα νεκρά γράμματα.

Καμιά φορά, δίνεις όλη σου την ψυχή, την καρδιά σου έκθετη, πάνω στο μανίκι σου. Κι όμως δεν τη διαβάζουν. Ο παραλήπτης σου εξαφανίζεται χωρίς να σου πει αντίο, γιατί αλλάζει διεύθυνση. Απλά χάνεται, και τα γράμματά σου γυρίζουν πίσω, κλειστά στο φάκελο. Και τότε, είναι δύσκολο να συνεχίσεις να γράφεις. Να βρεις νόημα ξανά σε οποιασδήποτε μορφής δώσιμο -αδειάζεις σιγά-σιγά, με κάθε γράμμα που επιστρέφεται, μέχρι που νιώθεις πως ήρθε η ώρα πια να πάψεις να πιστεύεις στα όνειρα. Σε οποιεσδήποτε λέξεις.

Αλλά ο άνθρωπος δε μπορεί να ζήσει χωρίς όνειρα. Ο συγγραφέας χάνει την ταυτότητά του χωρίς τις λέξεις, το αίμα του. Κι οι δικές σου λέξεις, η δική σου ''παιδική'' ιστορία μου άπλωσε ένα χέρι πάνω απ' την άβυσσο ενώ έπεφτα. Πάντα έτσι γίνεται με 'μένα - τα χέρια που τραβιούνται απ' το δικό μου είναι από σάρκα και οστά, κι αυτά που απλώνονται να με πιάσουν είναι από λέξεις ή νότες. Ιστορίες και τραγούδια. Είναι η πρώτη φορά που μου δίνεται η ευκαιρία να ευχαριστήσω τον άνθρωπο πίσω τους -μέχρι τώρα, οι άλλοι Άγνωστοι Φίλοι μου (για 'μένα δεν είναι οξύμωρο σχήμα αυτό) ήταν είτε νεκροί, που η φωνή τους αντηχεί ακόμη εδώ κάτω, είτε κατοικούσαν πολύ μακριά, σε παγωμένους τόπους που μοιάζουν στη Νοέλα πολύ περισσότερο από αυτόν εδώ. Και είναι αδύνατο να βρεις τη διεύθυνσή τους.

Χάρη στην ιστορία σου ήθελα και πάλι να γράψω. Θυμήθηκα πως ίσως, κάποτε, και η δική μου ιστορία μπορεί να γίνει χέρι που θα πιάσει κάποιον πάνω απ' το κενό. Θα του θυμήσει πως υπάρχουν ακόμα, και θα υπάρχουν πάντα, άνθρωποι που ψάχνουν μέσα τους για μαργαριτάρια και διαμάντια στη στάχτη, και τα δίνουν, σε όλους ανεξαιρέτως -δεν έχει σημασία αν οι άλλοι μπορούν να τα πάρουν, εκείνοι όμως τα δίνουν. Συναισθηματικά ατρόμητοι. Τις ιστορίες τους, τα τραγούδια τους, ότι πολυτιμότερο έχουν μέσα τους, στην κάθε ''Λένα'' εκεί έξω, τον κάθε άγνωστο που μπορεί να, ή μπορεί να μην, καταλάβει.

Λες ''υπάρχουν πολλοί λόγοι για να σταματήσω να γράφω.'' Αλλά, το Τραγούδι του Χρόνου σου έδωσε χαρά κι ελπίδα σε 'μένα, και μάλιστα την ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ. Ταξίδεψα πίσω, στο μαγικό κόσμο των βιβλίων των παιδικών μου χρόνων. Ένιωσα την ίδια εκείνη ''αλλόκοσμη'' αίσθηση, που σε πολύ λίγα βιβλία έχω καταφέρει να ξαναβρώ στα ενήλικα χρόνια μου - κι ένας θεός ξέρει μόνο πόσα έχω διαβάσει. Αν το βιβλίο σου είχε εκδοθεί στο εξωτερικό, ίσως να ήταν τώρα best seller. Κι έτσι όμως, είναι ένα μαγικό δώρο ομορφιάς για μας που σε διαβάζουμε. Για 'μένα, φτάνει αυτό για να μη σταματήσεις ποτέ να γράφεις. Είναι σπουδαίο -όπως και το να κάνεις έναν εν δυνάμει συγγραφέα να μην τα παρατήσει, και να θέλει να συνεχίσει να γράφει. Παράξενα πράγματα συμβαίνουν και σ' αυτό τον κόσμο. Ποιός θα το περίμενε, να με βοηθήσει το βιβλίο κάποιου που ταυτόχρονα μπόρεσα και δεν μπόρεσα να γνωρίσω. Να το διαβάσω τελικά, όχι χάρη στο ότι κάποτε σε συνάντησα και μου το σύστησες, αλλά χάρη σε μια σύμπτωση ,απ' αυτές που ταιριάζουν περισσότερο στα βιβλία. Άρα, κι οι κύκλοι αυτού εδώ του πεζού και θεοσκότεινου κόσμου, μπορούν να είναι καμιά φορά μαγικοί.
Μην σταματήσεις ποτέ να γράφεις, γιατί συγγραφέας γεννιέσαι, δε γίνεσαι. Κι εσύ, έχεις πέρα από κάθε αμφιβολία γεννηθεί συγγραφέας. Γιατί το ξέρω πως ξέρεις πως δεν πεθαίνουμε ποτέ. Είμαστε ταξιδιώτες.

Αν ο Ελύτης ζούσε, και διάβαζε το βιβλίο σου, θα σου έλεγε πως έκανες άλμα μεγαλύτερο απ' τη φθορά. Ο Ελύτης δε ζει, αλλά εγώ ζω και σε διάβασα. Αν και δεν είμαι ούτε σπουδαία ποιήτρια, ούτε επαγγελματίας κριτικός της λογοτεχνίας, πιστεύω πως το έκανες το άλμα. Και σαν αναγνώστρια αλλά και ως άνθρωπος, σ' ευχαριστώ για την ιστορία που μου χάρισες. Η δική μου ιστορία, που οδεύει ξανά προς την ολοκλήρωσή της με αφόρητο κόπο αυτές τις μέρες -υπάρχουν μέρες που γράφεις κι οδηγείς διαστημόπλοιο, κι άλλες που οδηγείς μια αργή, κωπήλατη βαρκούλα, σίγουρα το έχεις νιώσει κι εσύ - είναι μια ιστορία όπου παίζει βασικό ρόλο ένα νεκρό γράμμα. Δε βρίσκει ποτέ τον αληθινό παραλήπτη του. Το διαβάζει όμως ένας άλλος άνθρωπος, που το βρίσκει πεταμένο στη λάσπη, ένα βράδυ που νιώθει κι αυτός ακριβώς έτσι -νεκρό, πεταμένο γράμμα. Κι ύστερα, από μια παραξενιά της τύχης (τον από μηχανής θεό/ συγγραφέα :) αποστολέας και παραλήπτης συναντιούνται πραγματικά. Φυσικά, όλο αυτό είναι μια μεταφορά για τη σχέση του συγγραφέα με τη συγγραφή και τους αναγνώστες του. Γράφουμε ιστορίες γιατί εμείς οι ίδιοι είμαστε ιστορίες. Άλλωστε, ο ένας μου ήρωας είναι μουσικός, κι ο άλλος συγγραφέας. Η ιστορία μου είναι επίσης μια ιστορία για το τι σημαίνει να χάνεις την αθωότητά σου, όπως είναι κι η δικιά σου. Και για το αν, και πώς, μπορείς να την ξαναβρείς.

''Κάθε έργο τέχνης είναι κι ένα έργο πίστης αλλιώς δε θα ξεκινούσαμε ποτέ να το δημιουργήσουμε. Είναι ένα μήνυμα μέσα σε μπουκάλι, μια κραυγή στο σκοτάδι που λέει: ''Είμαι εδώ και πιστεύω πως είσαι κι εσύ κάπου εκεί και θα μου απαντήσεις. Θα μου απαντήσεις κάποια στιγμή μέσα στο χρόνο, αν κι όχι απαραίτητα κατά τη διάρκεια της ζωής μου. ''
Το είπε η Jeanette Winterson, αλλά μου το θύμισε το βιβλίο σου. Κι έτσι γράφω πάλι -κάποια μέρα, κάποιοι, κάπου, ακόμη κι αν δεν συμβεί κατά τη διάρκεια της ζωής μου, ίσως πάρουν και το δικό μου μήνυμα στο μπουκάλι αν το ρίξω στη θάλασσα του κόσμου. Και με διαβάσουν.
Ότι και να γράψω εδώ, δεν είναι αρκετό για να σ' ευχαριστήσω που μου θύμισες το όνειρό μου. Θα ερχόμουν να σου πω συγχαρητήρια για την έκδοση του πρώτου μέρους της ιστορίας σου αυτοπροσώπως, όμως δε γίνεται...Κι έτσι κι αλλιώς, είμαι απ' τους ανθρώπους που δε μπορούν να εκφραστούν καλά, παρά μόνο γραπτά. Τα λόγια μου, προφορικά θα ήταν πολύ λίγα. Μάλλον δε θα κατάφερναν να τιμήσουν την ιστορία σου όπως της αξίζει. Έτσι διάλεξα να σου γράψω, στο e-mail που αναφέρεις στο blog σου. Ελπίζω να το λάβεις.

Ευχαριστώ για το χρόνο σου - βλέπεις, αυτή ήταν από 'κείνες τις φορές που οδηγούσα διαστημόπλοιο. Δες πόσα πράγματα μου έφερε στο μυαλό το βιβλίο σου! Είναι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ πολύ ΣΠΟΥΔΑΙΟ να προσφέρεις στον κόσμο μια ιστορία που κάνει τους άλλους να νιώθουν και να σκέφτονται. Δυο δραστηριότητες που δυστυχώς, τελούν υπό εξαφάνιση. Και όχι, δεν είναι όλα τα βιβλία έτσι. Δεν το κατορθώνουν όλα τα βιβλία αυτό. Τόσα πολλά απ' αυτά λειτουργούν σήμερα απλά ως υποκατάστατα prozac.

Καλή χρονιά σ' εσένα και τους αγαπημένους σου, μέσα απ' την καρδιά μου. Μου φαίνεται πως σε θυμάμαι να λες πως τόσο εσύ όσο κι η σύζυγός σου λατρεύατε τους Νightwish - σας αφιερώνω λοιπόν το Storytime, το τραγούδι ενός συγγραφέα, γραμμένο με τον μοναδικό, ειλικρινή τρόπο που μας έχει συνηθίσει ο Tuomas Holopainen. Ένα τραγούδι που νιώθω πως ταιριάζει απόλυτα σε μια οικογένεια που κατοικεί στη Νοέλα! Με συγκίνησε ιδιαίτερα που έγραφες πως η αγαπημένη σου κρατά τη Νοέλα στην καρδιά της -μ' έκανε απίστευτα χαρούμενη που στη ζωή μου συνάντησα έστω εκ του μακρώθεν κάποιον που το πιστεύει κι εκείνος αυτό. Η μαγεία, κι η αθωότητα, κι η ελπίδα, βρίσκονται πάνω απ' όλα στην καρδιά αυτών που αγαπάμε. Ιδιαίτερα σ' αυτή του ξεχωριστού αγαπημένου πλάσματος. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο απ' το να σε κλειδώσει απ' έξω, σ' έναν παγερό κόσμο, αυτή η καρδιά. Οι περισσότεροι σήμερα ψάχνουν να βρουν τη μαγεία στα μέσα εντυπωσιασμού που χρησιμοποιούν οι θιασώτες της '' απόδρασης'' -οι οποίοι έχουν καταφέρει να προσδώσουν στη λέξη το περιεχόμενο της λιποταξίας. 'Οπως όμως έλεγε ο Τόλκιν, ενώ η λιποταξία είναι μια πράξη δειλίας, η απόδραση είναι υποχρέωσή μας. Είναι υποχρέωσή μας να αποδράσουμε απ' τη φυλακή του εχθρού και να πολεμήσουμε. Δραπετεύεις για να αλλάξεις την πραγματικότητα, κι όχι για να το σκάσεις απ' αυτή. Ο δραπέτης είναι διαφορετικός από τον λιποτάκτη, με τον οποίο τόσο συχνά μας μπερδεύουν, όσους γράφουμε. Αλλά δεν υπάρχει τρόπος να μάθεις την διαφορά αν δεν θυμάσαι αυτό που ξέρεις εσύ, και μακάρι να μην ξεχάσεις ποτέ - η μαγεία είναι στην καρδιά, είναι στα όνειρα. Και ούτε τα όνειρα μπορούν να επιβιώσουν, ούτε κι η καρδιά να συνεχίσει να χτυπά, χωρίς την αγάπη. Όσο το θυμάσαι, τα βιβλία σου θα είναι πάντα υπέροχα, κι εσύ για πάντα μαγικός συγγραφέας Εύχομαι ολόψυχα σε 'σένα και την οικογένειά σου, τους φύλακες της Νοέλα σου, υγεία, ότι επιθυμείτε, και βέβαια...να γράφεις πάντα υπέροχα βιβλία, που θα δίνουν ελπίδα, και θα ταξιδεύουν όσους περισσότερους από μας γίνεται.

Ευτυχισμένο το 2012, με έμπνευση και δημιουργικότητα
Με εκτίμηση

Λένα